Tüy değişimi veya bir başka adıyla tüy dökümüne girmek kuşlarda genelde bir hastalık belirtisi değildir; aslında, kuşların hayatiyetlerinin devamı için gerekli olan fizyolojik bir olaydır.
Bu süreci iki ana kategoriye ayırmak gerekmektedir:
- Normal Tüy Değişimi
- Anormal Tüy Değişimi
1- Normal Tüy Değişimi:
a) Karın Ağrısı:
Tüy değişimi, genellikle her yıl belirli bir dönemde ortaya çıkan ve belirli koşullara bağlı olarak gelişen normal bir süreçtir. Kürklü ve postlu memeli hayvanlar gibi, kuşlar da genellikle yılda bir kez tüylerini değiştirirler. Bu değişim genellikle yaz sonu ile sonbahar arasında, çoğunlukla temmuzdan eylül sonuna kadar olan süre zarfında meydana gelir. Bu olaya “karın ağrısı” denir. Eğer bakım ve beslenme şartları uygunsa, kuşlar bu değişim sürecini kolayca atlatabilirler. Belirtiler genellikle temmuz ayına doğru tüylerdeki parlaklığın kaybedilmesiyle başlar ve bir tüyün düşmesi, tüy değişiminin başladığını gösterir.
Yaşlı bir kanarya, önce kuyruk, ardından kanat ve vücut tüylerini, en sonunda ise kafa tüylerini değiştirir. Tüy değişimi tamamlandığında, kuşun görünümü düzgün bir hale gelir. Yaşlı dişi kanaryalar, kuluçka süreci sona erdikten sonra genç dişilerin bulunduğu alana konabilir.
Kafesin yeri mümkün olduğunca değiştirilmemeli ve kapı kenarına konmamalıdır, çünkü açılıp kapanma esnasında oluşacak hava akımı, tüy değiştirme devresindeki kuşlar için ölümcül olabilir.
Yem konusunda kesin bir kural belirlenemez, çünkü bu, kuşun türüne ve ötüş yeteneğine bağlı olarak değişir. Yanlış yemleme, ötüş başarısını olumsuz etkileyebilir. Genç erkek kuşlar, tüy değişimi sürecine girmelerine rağmen, ötüş eğitimine tamamen son vermezler; koronun çabalarıyla günlük olarak eğitimlerine devam ederler. Doğa şartları altında normal bir şekilde tamamlanan tüy değişimi, tabii ki, bizim tarafımızdan kontrol edilerek de gerçekleştirilebilir.
Dişi kanaryalar için durum biraz farklıdır, çünkü ötme olayı hemen fark edilmez ve kuluçka devresine kadar dikkat çekmez. Ancak kuluçka devrinde ortaya çıkan rahatsız edici durumlar yetiştiriciyi hayal kırıklığına uğratabilir.
Tüy değişimine girmiş bir kanarya
Dişi Kanaryalar ve Tüy Değişimi:
Dişi kanaryaların ötmediği düşüncesiyle ilgili yanlış bir kanaate kapılmamak önemlidir. Dişi kuşlar, tüy değişimi sırasında iyi bakılmazsa gelecek yıl yumurta vermeyebilir. Çünkü yumurtalık tam tüy değişimi devresinde gelişir.
Kuşların bir arada bulundukları süreçte, birbirlerinin tüylerini fazla miktarda yolmaları durumunda, bunları oyalamak amacıyla kafese ince ipler veya küçük parlak metal cisimler asılmalıdır. Kanaryaların tüy değiştirme devrelerinde ve ayrıca ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde hastalıklara karşı duyarlılıkları artar. Bu durumu önlemek için içme sularına çeşitli koruyucu ilaçlardan birini eklemek ve haftada 1-2 kez mamalara bira mayası koymak faydalı olabilir. Yaşlı kuşlarda tüy değişimi zaman zaman zorluklarla karşılaşabilir, bu nedenle bu dönemde hasta olma olasılıkları yüksektir.
b) Küçük Karın Ağrısı:
Bu durum genellikle yavru kuşları içerir ve ilk yıl sadece küçük tüylerin değişmesiyle karakterizedir. Bu duruma “küçük karın ağrısı” denir. Kanat ve kuyruk tüyleri genellikle değişmez, ancak salmalardaki diğer kuşlar tarafından yolundukları takdirde yerine yenileri çıkar. Eğer kuşun kuyruk veya kanat tüylerinde kırılma veya kopma görülürse, bu tüylerin yerine yenileri çıkana kadar kuşun bakımına özen gösterilmelidir.
2- Anormal Tüy Değişimi (Tüy Dökümü):
a) Sürekli Karın Ağrısı:
Bu durum, hastalığın ne zaman sona ereceği belli olmayan, sürekli ve kronik bir karın ağrısını içerir.
b) Kanaryalarda Tüy Dökümü Dönemi Harici Tüy Dökümü:
Bu durum, normal tüy değişimini takiben yeniden bütün tüylerin dökülmesiyle karakterizedir.
c) Bitlerin Etkisiyle Tüy Dökümü:
Bu durum, bitlerin varlığından kaynaklanan tüy dökümünü içerir.
Bu kategoriler, kuşlardaki tüy değişimini daha iyi anlamak ve olası sorunları belirlemek için kullanılabilir.
Tüy dökümü / değişimi zamanında dikkat edilmesi gerekenler konusundaki rehber yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
